Zatrważający stan najstarszych nagrobków na naszym Cmentarzu Parafialnym skłonił znaczną część osób publicznych z naszej gminy do zapoczątkowanej przez Pana Jerzego Waldorfa na Powązkach szlachetnej działalności. Powołano w Łukowej pierwszy w naszym regionie.

Historia powstania Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami w Gminie Łukowa

 

Inicjatywa społecznej opieki nad cmentarzami w Gminie Łukowa sięga 4.11.2001r. Otwarto wówczas, przygotowaną przez GOK w Łukowej wystawę fotograficzną „Nekropolie Ziemi Łukowskiej”. Autorem zdjęć był Tomasz Brytan – historyk i regionalista z Biłgoraja. Wystawa połączona była z prelekcją autora. Zwróciła ona uwagę mieszkańców na sprawę miejscowych cmentarzy.

Wzorem szlachetnej działalności, zapoczątkowanej przez Jerzego Waldorfa na Warszawskich Powązkach, osoby publiczne Gminy Łukowa podjęły inicjatywę społecznej opieki nad zabytkami cmentarnymi, tj. należyte utrzymanie i zachowanie zabytkowych cmentarzy i pomników, jako wyraz troski społeczeństwa o pamiątki przeszłości, które przetrwały do naszych czasów oraz powinny być zachowane i przekazane przyszłym pokoleniom. Dnia 25 lutego 2002 r. powołano w Łukowej, pierwszy w biłgorajskim regionie SPOŁECZNY KOMITET OPIEKI NAD CMENTARZAMI W GMINIE ŁUKOWA.

W skład Zarządu Komitetu weszli: Stanisław Kozyra wójt – przewodniczący, ks. Witold Smyk proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP w Łukowej – zarządca cmentarza, Stanisław Stelmach – skarbnik, Wiesława Kubów – sekretarz, Danuta Kawałko – opieka konserwatorska, Maria Tyszkiewicz – prawnik. Członkami zostali nauczyciele, regionaliści, właściciele firm, pracownicy GOK i gminy, radni, strażacy, krwiodawcy; wolontariuszami – miejscowi gimnazjaliści. Stroną medialną i informacyjną działalności od początku zajęli się społecznie ludzie kultury i dziennikarze Katolickiego Radia Zamość.

 

 

UCHWAŁA ZAŁOŻYCIELSKA

SPOŁECZNEGO KOMITETU OPIEKI NAD CMENTARZAMI W GMINIE ŁUKOWA

§ 1

 

 

W dniu 25 lutego 2002 roku zostaje powołany Społeczny Komitet Opieki Nad Cmentarzami w Gminie Łukowa w składzie:

1. Pan Stanisław Kozyra

2. Pan Józef Ćwik
3. Pani Danuta Kawałko
4. Ksiądz Proboszcz Witold Smyk
5. Pan Tomasz Brytan
6.  Pani Wiesława Kubów
7. Pani Maria Tyszkiewicz
8. Pan Stanisław Bosak
10.Pani Bożena Bosak
11.Pan Andrzej Kniaź
12.Pan Stanisław Stelmach
13.Pan Jan Rój
14.Pan Zbigniew Sokal
15.Pan Wiesław Stański
16.Pani Lilla Pankowiec
17.Pan Zdzisław Szostak
18.Pan Mirosław Siwik
19.Pan Mirosław Peć
20.Pani Krystyna Szmołda
21.Pan Jerzy Grzyb
22.Pani Renata Majewska
23.Pani Janina Kozyra
24.Pani Katarzyna Bastrzyk
25.Pan Paweł Bastrzyk
26.Pani Małgorzata Kraczek
27.Pan Mirosław Okoń
28.Pani Halina Kozyra
29.Pani Agata Dąbrowska
30.Pani Lucyna Paluch
31.Pani Maria Działo
32. Pani Halina Rój

 

W latach następnych członkami Komitetu zostali:

33.Ks. Proboszcz Waldemar Kostrubiec

34. Ks Proboszcz Marek Tworek

35. Pani Krystyna Wurszt

36. Pani Kazimiera Sokal

37. Pani Janina Hyz

38. Pan Mieczysław Dzikoń

39. Pan Janusz Kozyra

40. Pan Józef Pluskwa

41. Pan Janusz Łysiak

42. pan Zbigniew Kubaj

43. Pan Ryszard Ostasz

44. Pan Adolf Iwaniec

45. Pan Tadeusz Kraczek

46. Pan Józef Jabłoński

47. Pan Krzysztof Kowalik

48. Pan Bogusław Rój

49. Pan Stanisław Jeleń

50. Pan Zbigniew Mędryk

51. Pan Tadeusz Budzyński

52. Pani Magdalena Szostak

53. Pan Robert Chmiel

54. Pan Marcin Kozdra

55. Pan Stanisław Bżdziuch

56. Pan Stanisław Dzikoń

57. Pan Maciej Paluch

58. Pan Mieczysław Kozyra

59. Pan Ryszard Paluch

 

 

§ 2

 

Członkostwo w Komitecie jest otwarte.

 

§ 3

 

Celem Komitetu będzie przede wszystkim opieka społeczna nad zabytkami,

m. in.:

należyte utrzymanie i zachowanie zabytkowych cmentarzy

i pomników, jako wyraz troski społeczeństwa o pamiątki

przeszłości, które przetrwały do naszych czasów oraz powinny

być zachowane i przekazane przyszłym pokoleniom.

 

Numer konta Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami w Gminie Łukowa :

BS Łukowa 30 9619 0003 2001 0000 4675 0001

 

Siedziba Komitetu: Gminny Ośrodek Kultury w Łukowej

23- 412 Łukowa 569

tel. 84 6874060 e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

ROK 2002

Pierwszą inicjatywą komitetu było uzupełnienie informacji dotyczących nazwisk powstańców styczniowych (którzy zginęli 16.04. 1863 r. pod Kobylówką) na pomniku ufundowanym przez mieszkańców Gminy Łukowa w 75. rocznicę bitwy oraz renowacja i konserwacja samego pomnika.

Odsłonięcie i poświecenie tablicy przez Jego Ekscelencję Ks. Biskupa Jana Śrutwę odbyło się podczas uroczystości 20 kwietnia 2002 roku, na cmentarzu można było zakupić książkę pana Brytana, będącą historycznym opracowaniem bitwy pod Borowymi Młynami (Kobylówką). Całkowity dochód ze sprzedaży tej publikacji przeznaczony został na renowację najstarszej części cmentarza.

Na apel Komitetu w dniach 1 i 2 listopada 2002 roku przeprowadzono I kwestę na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków. Zebrano 3.406 zł.

 

ROK 2003
W 2003 roku dokonano oczyszczenia, remontu i konserwacji 2 nagrobków: Matki Proboszcza Klary Zuzanny z Banaszewskich Włodzyńskiej i Proboszcza Władysława Matuszyńskiego oraz zabezpieczono przed zawaleniem nagrobek Tomasza Matczyńskiego.

Na cmentarzu parafialnym w dniach 1 i 2 listopada 2003 r. odbyła się II kwesta na rzecz ratowania XIX - wiecznych nagrobków. W czasie tej kwesty zebrano: 4.587,05 zł.

 

ROK 2004
W tym roku dokonano renowacji 3 starych, zabytkowych figur nagrobkowych w najstarszej części cmentarza, nieopodal bramy głównej. Renowacja polegała na czyszczeniu, uzupełnianiu ubytków i konserwacji figur z piaskowca. Odnowiono nagrobki: Walentego Januszewskiego, Anny Jerzmanowskiej zd. Radzikowskiej i Michała Kossakowskiego. Dodatkowo ogrodzono najstarszą część cmentarza.

Podczas III kwesty, w dniach 1 i 2 listopada 2004 roku zebrano 5.045,56 zł.

W listopadzie w "Gońcu Łukowej" ukazała się prośba Komitetu skierowana do najstarszych mieszkańców Łukowej o pomoc w rekonstrukcji jednego z najpiękniejszych zabytków na naszym cmentarzu (prawdopodobnie dzieła kamieniarzy lwowskich). Chodziło o monumentalny nagrobek wykonany z kilku bloków kamiennych a na nich dwóch płyt i stylizowanej misy w połowie pokrytej rodzajem tkaniny. Członkowie Komitetu ten nagrobek nazywają "z kołyską". Niestety nikt nie potrafił nam pomóc.

ROK 2005
Pieniądze z III kwesty przeznaczone zostały na renowację dwóch zabytkowych figur z piaskowca oraz remont, rekonstrukcję i konserwację "nagrobka z kołyską".
Podczas prac renowacyjnych tegoż nagrobka, dnia 17 sierpnia odkopano brakującą jego część. Jest to kolumna z udrapowaną na niej tkaniną. Nagrobek zwany przez mieszkańców "z kołyską" jest wyjątkowy, nieznany z innych cmentarzy. Pochodzi z I poł. XIX wieku. Prace renowacyjne wykonał p. Maciej Filip - konserwator z Pracowni Zabytków w Krakowie.

ROK 2006
Dokonano gruntownego remontu nagrobka miecznika warszawskiego Karola Maksymiliana Klembowskiego i jego syna. Remont nadzorował Pan Maciej Filip, a prace wykonała firma Pana Tomasza Sołoduchy. Pomnik miecznika warszawskiego jest jednym z najstarszych i nielicznych już na Lubelszczyźnie (1791 r.). Pomniki miecznika i nagrobka " z kołyską" zostały ogrodzone dzięki zaangażowaniu Pana Andrzeja Kniazia, a także nieodpłatnemu wykonaniu łańcuchów ozdobnych przez Pana Kasperka z Tarnogrodu.
Ponadto w 2006 r. odnowiony został pomnik, krzyże nagrobne i ogrodzenie na cmentarzu w Szarajówce, gdzie spoczywa 58 mieszkańców wsi spalonych żywcem przez hitlerowców w dniu 18.05.1943 r.

ROK 2007
W 2007 roku Komitet zaangażował się w prace nad rekonstrukcją zdekompletowanych pomników na nieczynnym cmentarzu w Chmielku. Pierwotnie był to cmentarz unicki, a od 1875 r. prawosławny. Obecnie podlega administracji parafii prawosławnej p.w. Świętej Trójcy w Tarnogrodzie. Udało się tu zrekonstruować 38 krzyży i pomników, których niestety ze względu na brak funduszy jeszcze nie poddano konserwacji.
Wśród sponsorów z Chmielka, którzy finansowo pomogli w rekonstrukcji pomników jest Pan Stanisław Bosak.

ROK 2010

Za zebrane w 2009 r. pieniądze dokonano generalnego remontu pomnika poświęconego spalonym i zamordowanym mieszkańcom Borowca.
Na cmentarzu parafialnym w jego części najstarszej poddano renowacji dwie figury XIX – wieczne, nagrobek Ludwika Matczyńskiego wspierającego powstańców styczniowych oraz Leonarda Zajączkowskiego. Wzmocniono fundamenty 4 pomników zagrożonych zawaleniem. Ponadto odczyszczone i ponownie zakonserwowane zostały płyty na pomniku ks. proboszcza Matuszyńskiego i matki proboszcza Klary Włodzyńskiej.
Po sierpniowej nawałnicy uszkodzeniu uległa odnowiona dwa lata temu zabytkowa figura Zofii Sobierańskiej. Koszty związane z usadowieniem kolumny oraz złożeniem żeliwnego ozdobnego krzyża przekroczyły fundusze Komitetu.
W tym roku, korzystając z większej ilości dni wolnych członkowie Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami w Gminie Łukowa kwestowali na cmentarzu parafialnym przez trzy kolejne dni tj. od 31 października do 2 listopada.
Wielka życzliwość i hojność naszych miejscowych i przyjezdnych darczyńców sprawiła, iż zebranych zostało 10.683,09 zł, 1000 Forintów, 2 EURO, 50 Euro centów, 60 koron czeskich.

ROK 2011
Generalny remont 3 figur na najstarszej części cmentarza: bezimiennej figury z wysokim kamiennym krzyżem, pomnika Stanisławy z Matczyńskich Niedenthal z 1900 r. oraz figury Zofii Wysiekierskiej i Apolonii z Wysiekierskich Ostrowskiej z 1874 roku.
X kwesta 2011 rok – 9.605,72zł, 10 hrywien, 50 kopiejek

ROK 2012
Generalny remont 4 figur na najstarszej części cmentarza: Jacenta Małujewa z 1922 r., Magdaleny z Grzybów Machowej z 1900 roku, Marcina Karpika z 1905 roku oraz figury Wiktora i Euzebii Leśniewskich z roku 1859 znajdującej się w sąsiedztwie „pomnika z kołyską”. Pomnik Miecznika Warszawskiego z 1791 roku wyprostowano oraz wzmocniono fundamenty i podmurówki (zabetonowano) zabezpieczając przed zawaleniem. Wyremontowano też ogrodzenie najstarszej części cmentarza.

Konto komitetu wzbogaciło się o kwotę 1200,00 zł, którą wpłacił p. Matczyński. Podczas XI kwesty zebrano 9.237,88 zł.

ROK 2013
Podniesienie i wypoziomowanie 4 płyt nagrobnych z piaskowca (obok pomnika miecznika) oraz wykonanie wokół nich obrzeży. Umycie i zakonserwowanie także 7 płyt płaskich w najstarszej części cmentarza. W związku z gminnymi obchodami 150 – rocznicy powstania styczniowego umycie i zakonserwowanie ponownie pomnika powstańców styczniowych.
Dokonano ponadto gruntownej renowacji razem z wylewką fundamentów dwu figur po lewej stronie cmentarza zaraz za bramą główną tj. śp. Anny Kożuszek i Zygmunta Hussara z 1908 r.

XII kwesta 2013 r – 11.657,03 zł, 1 dolar, 25 forintów.

 

ROK 2014

Renowacja figur: Marcina Grandy, Jana Dwozyckiego, Maryanny z Gizów Lachowskiej, bezimiennej figury oraz zdekompletowanego pomnika Jana Roja.

XIII kwesta 2014 - 11.904,93zł, 5 dolarów, 2 euro, 1 turk lirasi

ROK 2015

Renowacja XIX wiecznych figur: Piotra Połucha, Zofii ze Strusów Gochowej, Teofila Małui. Wyprostowanie pochylonych figur: Heleny i Władysława Tallat – Kiełłpsz i w porozumieniu z rodziną, figury Tadrów oraz Grzegorza Mazura z 1878 roku. Remont żeliwnego ogrodzenia pomnika Marii Grodzieńskiej.

XIV kwesta 2015 - 11.949 ,65zł, 5,36 euro, 4 korony, 2 kuny

ROK 2016

Renowacja XIX wiecznych figur: Maryianny z Hałasów Gacowej z 1898 r., Stanisława i Ludwika Kraczków z 1892 r. Zabezpieczenie przed zawaleniem i renowacja 3 figur z początku XX w.: Magdaleny z Bresiuw Piur z 1919 r., Franciszka Kierepki z 1921 r. oraz Karola Dulińskiego i Waleryi z Dulińskich Jamrot z 1912 r.

 

XV kwesta 2016 r. - 10.752,50 zł, 11,58 euro, 1 korona szwedzka.

 

ROK 2017

Renowacja figur: Zofii Mazurowej z 1900 r., Heleny Stańskiej z 1900 r. oraz Jana, Józefa i Katarzyny Szostakow z 1921 r., wykonanie zasuwy przy ogrodzeniu żeliwnym pomnika Marii Grodzieńskiej oraz zrobienie kamienno – cynkowego ogrodzenie ośmiu nagrobków ( 19 słupków ). Rozpoczęto dwufazowy remont pomnika Miecznika. Skuto tynki cementowe odsłaniając pierwotne profile, oczyszczono je, wykonano izolację poziomą, izolację podbicia i opaski betonowej oraz postawiono konstrukcję zabezpieczającą pomnik przed wpływem warunków atmosferycznych.

XVI kwesta 2017 – 9.568,99 zl, 16,30 euro, 1 korona szwedzka.

ROK 2018

Zakończenie remontu pomnika Miecznika z 1791 roku. Wzmocniono zdegradowane, uzupełniono i wymieniono uszkodzone cegły. Wykonano rekonstrukcję gzymsów i tynków na powierzchni pomnika. Zrobiono obróbki blacharskie, położono izolację poziomą i rozłożono kruszywo stanowiące warstwę izolacyjną pomnika.

Gruntownej renowacji z wylaniem fundamentu i wyprostowaniem poddany został pomnik Wojciecha Kraczka z 1903 r. Oczyszczono i zakonserwowano pomnik w Szarajówce, postawiono nowe krzyże.

XVII kwesta 2018 – 14.061,04 zł.

 

ROK 2019

Zwrócono dług za prace konserwatorskie przy pomniku Miecznika Warszawskiego. Pokryto koszty odnowienia figury z 1903 r. oraz czyszczenia pomnika w Szarajówce. Przeprowadzono kolejny, gruntowny remont pomnika Ks. Proboszcza Władysława Matuszyńskiego za. W 1966 r. z uzupełnieniem nagrobka o opaskę granitową. Poddano renowacji figurę Antoniego Ześniowieckiego z 1883 r. poprzez wylanie fundamentu i dodanie podstawy oraz uzupełnienie ubytkow i konserwację. Oczyszczono i zabezpieczono po 13 latach od remontu zabytkowy pomnik „z kołyską” i płyty nagrobne oraz słupy kamienne obok Miecznika.

XVIII kwesta 2019 – 13.634,17 zł.

 

ROK 2020

Odnowione zostały figury Mikołaja Hajdy z 1809 roku, Andrzeja Korca z 1878 r. Jana Pyndra z 1907 roku oraz Heleny z Pluskwów Stafiszowej z 1924 roku. Odnowienie obejmowało wykonanie fundamentu cementowego, wykonanie nowej podstawy kamiennej, uzupełnienie ubytkow, czyszczenie oraz konserwację hydrofobową. Ponadto Komitet przygotował dwie tablice informacyjne o łukowskich cmentarzach: dawnym przykościelnym na placu z figurą Chrystusa Króla oraz obecnym grzebalnym przy drodze do Józefowa.

 

W sumie podczas osiemnastu kwest zebranych zostało 164.305,00 zł, za które wyremontowanych i odnowionych zostało 120 zabytkowych figur, pomników i nagrobków na cmentarzach w Łukowej, Chmielku, Szarajówce, Osuchach i Borowcu.

 

Siedziba Komitetu : GOK Łukowa 569a, Nr konta BS Łukowa 30 9619 0003 2001 0000 4675 0001