Tegoroczne, wyjątkowe obchody 63. Rocznicy Bitwy Osuchowskiej przejdą do historii.

Honorowymi gośćmi byli żyjący uczestnicy bitwy  - Żołnierze AK.

Organizatorami 63. Rocznicy Bitwy Partyzanckiej pod Osuchami pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Pana Lecha Kaczyńskiego byli:
- Wojewódzki Komitet Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa  w Lublinie
- Światowy Związek  Żołnierzy  Armii Krajowej Okręg Zamość
- Ogólnopolski Związek  Żołnierzy  Batalionów Chłopskich
- 3 Zamojska Brygada Obrony Terytorialnej
- Starosta Biłgorajski,
- Wójt Gminy Łukowa.

Program uroczystości przedstawiał się następująco:

9.20 - okolicznościowa część artystyczna w wykonaniu Klubu Seniora "Złota Jesień" z Biłgoraja
9.45 - zbiórka pocztów sztandarowych koło Domu Pamięci
10.00 - otwarcie uroczystości - hymn państwowy (Orkiestra Wojskowa Garnizonu Lublin) i meldunek zgodnie z ceremoniałem wojskowym (Kompania Honorowa 3 BOT w Zamościu),
-powitanie gości przez Wójta Gminy Łukowa pana Stanisława Kozyrę

Po powitaniu Wójt Gminy Łukowa pan Stanisław Kozyra i Starosta Biłgorajski pan Marek Onyszkiewicz wraz z młodzieżą szkolną wręczyli uczestnikom walk skromne upominki i kwiaty. Wszyscy zgromadzeni wyrazili szacunek i wdzięczność przybyłym żołnierzom AK, witając ich gromkimi oklaskami.
Uroczystość w Osuchach zaszczycili swą obecnością:
1.Czesław Mużacz ps. Selim, zam. Rembertów - Dowódca Oddziału AK
2. Kazimierz Nowak ps. "Florek", zam. Narol- Żołnierz Oddziału AK „Wira”
3.Wacław Kuliński ps. Ryś , zam. Biłgoraj- Żołnierz Oddziału AK ppor. Józefa Steglińskiego ps. „Cord”
4.Stanisław Skubis ps. Hel, zam. Smólsko Duże Żołnierz Oddziału Leśnego AK ppor. Józefa Steglińskiego „Corda”
5.Czesław Terlecki ps. „Boruta”, zam. Józefów - Żołnierz Oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”.
6.Bronisław Barczyński ps. „Karaś”, zam. Czarlin od 1943 r. był żołnierzem AK Kompanii Warszawskiej
7.Stanisław Szostak ps. „Trzynastka”, zam. Toruń Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”.
8.Bronisław Sikora ps. „Klucz”, zam. Józefów - Żołnierz Oddziału AK ppor. Jana Kryka „Topoli”.
9.Józef Mękal ps. „Junak”, „Lew”, zam. Gdańsk Żołnierz Oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”.
10.Feliks Osuch ps. „Poznaniak”, zam. Poznań - Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”
11.Jan Maciocha ps. „Sokół”, zam. Biłgoraj, Żołnierz Oddziału AK „Corda”
12.Ks. Stanisław Małysiak, zam. Kraków - Żołnierz Oddziału AK „Wira”
13.Jan Buczek ps. „Dąbek”, zam. Józefów, Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”
14.Henryk Nowicki ps. „Orzeł”, zam. Józefów, Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”.
15. Stanisław Kusy, ps,, „Jarząbek”, zam. Hamernia, Żołnierz AK z Kompanii Aleksandrowskiej por. Włodzimierza Hascewicza „Wara”.
16. Zbigniew Kowalczuk ps. „Szczelina” zam. Mszczonów, Żołnierz I Batalionu PO 9 Inspektoratu Zamojskiego
17.Michał Koszarny ps. „Kos”, zam. Aleksandrów, Żołnierz Kompanii Aleksandrowskiej AK por. Włodzimierza Hascewicza „Wara”
18.Witold Jan Kiciński ps. „Olgierd”, zam. Biłgoraj, Żołnierz Oddziału AK ppor. Józefa Steglińskigo „Corda”.
19.Osuch Józef ps. „Wesoły”, zam. Osuchy, Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Grom”.
20. Marian Witkowski ps. „Witek”, zam. Józefów, Żołnierz Oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”

Nie mogli przybyć do Osuch uczestnicy bitwy, tj. 
1. Anna Przyczynek Skwarczewska ps. „Mała Niezapominajka”, zam. Warszawa, Łączniczka przy Kwatermistrzostwie Inspektoratu Zamojskiego AK,
2. Józef Cios ps. Kozioł, zam. Majdan Stary - Żołnierz Oddziału AK ppor. Józefa Steglińskiego ps. „Cord”,
3. Skóra Jan ps. „Ryś”, zam. Wolaniny, Żołnierz z plutonu sierż. Józefa Mazura „Skrzypika”,
4. Stanisław Mękal ps. ,,Młot'', zam. Gdańsk - Żołnierz Oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”.

10.15 - uroczysta Msza św. za poległych w bitwie pod Osuchami, celebrowana była przez Wikariusza Generalnego Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego ks. płk. dr Sławomira Żarskiego.

W koncelebrze Mszy św. wzięli udział: ks. Infułat Stanisław Małysiak z Krakowa - kapelan Armii Krajowej, uczestnik walk w Puszczy Solskiej w czerwcu 1944r, Ks. Paweł Bartoszewski- wnuk „Wira”- dowódcy oddziału biorącego udział w Bitwie nad Sopotem, Ks. Franciszek Greniuk - kapelan AK, Ks. prałat Edward Ludwiki, kapelan BCh.

 Najbardziej doniosłym momentem było wręczenie Odznaczeń Prezydenckich - Krzyży Oficerskich i Kawalerskich Odrodzenia Polski Żołnierzom AK - uczestnikom walk w Puszczy Solskiej w czerwcu 1944 r.

W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dekoracji dokonał Pan Minister Janusz Krupski - Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w asyście Wojewody Lubelskiego Pana Wojciecha Żukowskiego.
Na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o orderach i odznaczeniach Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński postanowieniem z dnia 22 czerwca 2007 roku nadał za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski:
Panu Czesławowi Mużaczowi
Panu Kazimierzowi Nowakowi
Pani Annie Danucie Przyczynek-Skwarczewskiej

Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej otrzymali:
Pan Wacław Kuliński
Pan Stanisław Skubis
Pan Czesław Terlecki
Pan Bronisław Barczyński
Pan Stanisław Szostak
Pan Bronisław Sikora
Pan Józef Mękal
Pan Feliks Osuch
Pan Jan Maciocha
Ks. Stanisław Małysiak
Pan Skóra Jan
Pan Józef Cios
Pan Stanisław Męka

Order wręczony zostanie w późniejszym terminie osobom, które nie mogły przybyć do Osuch tj.
Pani Annie Danucie Przyczynek-Skwarczewskiej
Panu Józefowi Ciosowi
Panu Stanisławowi Mękalowi
Panu Janowi Skórze

Następnie w imieniu Prezydenta RP został odczytany list skierowany do uczestników uroczystości, który odczytał ppłk Włodziemierz Chupka, przedstawiciel Prezydenta RP z Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Treść listu zamieszczamy poniżej:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Warszawa, 24 czerwca 2007 roku

Organizatorzy i Uczestnicy
uroczystych obchodów
63. rocznicy bitwy pod Osuchami

 Czcigodni Kombatanci!
Szanowni Państwo!

 Serdecznie pozdrawiam wszystkich zgromadzonych na obchodach 63. rocznicy bitwy pod Osuchami. Jest dla mnie wielka radością, że jako prezydent i Zwierzchnik i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej mogę sprawować nad dzisiejszymi uroczystościami honorowy patronat.
W czerwcu 19944 roku żołnierze polskiej partyzantki ze zgrupowania Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich pod dowództwem majora Edwarda Markiewicza „Kaliny” stoczyli tutaj nierówny bój z przeważającymi siłami niemieckimi o wolność i przyszłość naszego narodu. Stawali do tej walki z odwagą i determinacją - i aż do ostatniej kropli krwi nie ustępowali przeciwnikom pola. Kilkuset z nich, na czele ze swoim dowódcą, pozostało w tym miejscu na zawsze. Ale nasz, współczesnych Polaków, pamięć o ich ofierze stanowi dowód, że męstwo i niezłomność nie były daremne.
W tym uroczystym dniu składam hołd wszystkim bohaterom poległym wówczas i imię niepodległości Ojczyzny. Pragnę też wyrazić swój najwyższy szacunek i uznanie dla żyjących weteranów walk w Puszczy Solskiej. Trudno wyrazić w słowach należną Państwu wdzięczność i dumę, którą napawać musi Państwa postawa. Może ona służyć za wzór patriotyzmu dla młodych pokoleń Polaków. W imieniu państwa polskiego, dziś już suwerennego, z serca dziękuję Państwu za cały wojenny trud. Niech przyznane odznaczenia staną się wyrazem czci, którą oddaje Państwu cały naród.
Słowa podziękowania kieruję do organizatorów rocznicowych obchodów i osób otaczających opieką znajdujący się tutaj największy na ziemiach polskich cmentarz partyzancki. Jestem przekonany, iż dzięki Państwa wysiłkom umacnia się w naszym społeczeństwie miłość Ojczyzny i poszanowanie dla narodowej tradycji, a dziedzictwo Polski Podziemnej będzie trwać w pamięci kolejnych pokoleń. Wszystkim uczestnikom dzisiejszej uroczystości pragnę złożyć najserdeczniejsze życzenia długich lat w zdrowiu i pogodzie ducha, wszelkiej pomyślności osobistej oraz pokoju i radości w Państwa rodzinach.

 (Podpis Prezydenta RP
Lecha Kaczyńskiego)

Głos zabrał także pan Janusz Krupski - Minister, Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, pan Wojciech Żukowski - Wojewoda Lubelski i pan Tadeusz Cymberski - Prezes Światowego Związku AK Okręg Zamość.

11.40 - wręczenie nagród finalistom VIII Powiatowego Konkursu o AK i BCH na Ziemi Biłgorajskiej

Nagrody dla finalistów ufundowali:
- Starosta Biłgorajski
- Wójt Gminy Łukowa
- Przewodniczący Rady Gminy Łukowa
- Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Łukowej
- Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział Biłgoraj
- Nadleśnictwo Józefów
- Ogólnopolski Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich w Zamościu
- Zarząd Stowarzyszenia Dzieci Zamojszczyzny w Biłgoraju
- Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość
- Dyrektor Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej
- Związek Inwalidów Wojennych RP Zarząd Oddziału w Biłgoraju
- Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Koło Gminne w Łukowej
- Wyższa Szkoła Humanistyczna
- TVP 3 Lublin
- Zakład Kartograficzny "Kartpol" z Lublina
- Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Zamościu - rektor pof.dr hab. Waldemar Martyn

 12.00 - przemarsz na cmentarz partyzancki
- apel poległych i złożenie wieńców
12. 30 - występ Orkiestry Wojskowej Garnizonu Lublin (orkiestra w swoim składzie ma panią – żołnierz)
13.00 - inscenizacja historyczna z udziałem Grup Rekonstrukcji Historycznych „Wir” (z Powiatu Biłgorajskiego), „Podkarpacie” i „San”- (Sanok), „Wiking” – (Mielec), „Rajszof 1944” – (Rzeszów)
I część inscenizacji: obóz partyzancki od godz.11.30 (za Domem Kombatanta na skraju lasu)
II część inscenizacji : zasadzka na Niemców i bitwa (łąka, na której odbyła się rekonstrukcja bitwy w ubiegłym roku)

Na polanie leśnej pojawił się motocyklowy zwiad niemiecki prowadzony przez cywila - konfidenta Zatrzymał się patrol w celu rozpoznania topografii terenu w oparciu o mapę. Z przeciwnej strony wyłoniła się przednia straż oddziału partyzanckiego i zaatakowała Niemców. Zginął konfident; łącznik niemiecki natomiast zawrócił w kierunku lasu, aby sprowadzić posiłki. Pozostali na polanie Niemcy bronili się, ale w końcu i oni zginęli. Wrócił motocykl prowadząc ciężarówkę z posiłkami. Z ciężarówki wyskoczyli żołnierze wermachtu - doszło do starcia z oddziałami partyzanckimi. Niemcy zostali wybici do nogi, a ciężarówka pośpiesznie zawróciła, by po niedługim czasie wrócić z nowymi siłami. Tym razem pojawiły się oddział SS. Partyzanci oskrzydlili Niemców i stoczyła się regularna walka. Zdecydowaną przewagę miał oddział leśny - spłonęła obrzucona granatami ciężarówka, niedobitki esesmanów uciekli z pola walki w głąb lasu. Oddział partyzancki po zabraniu swoich zabitych i rannych udał się do obozu leśnego . 

Na koniec wszyscy biorący udział w inscenizacji wyszli na polanę by podziękować oglądającym.

14.00 - Koncert Patriotyczny - Osuchy 2007

Wystapił Chór Męski „Echo” pod kierunkiem pana Henryka Nizio z wiązanką pieśni partyzanckich i legionowych.

Odbył się koncert Zespółu „LUMEN” z Poznania z pop-oratorium Miłosierdzie Boże. Zespół koncertuje na terenie całej Polski, ale jest także bardzo lubianym i znanym zespołem poza granicami naszego kraju. Występował wiele razy z programem pop-oratorium Miłosierdzie Boże w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie. Koncert w Osuchach zespołu podniósł prestiż uroczystości patriotycznej.
W koncercie wziął udział chór „Signum Spei” z Zamościa oraz Zamojski Kwartet Smyczkowy „La Primavera”

Aby przybliżyć wszystkim zainteresowanym możliwie szeroką i dogłębną wiedzę o Osuchach, Puszczy Solskiej, a zwłaszcza historii czerwcowej bitwy 1944 roku, Gminny Ośrodek Kultury w Łukowej przygotował numer specjalny "Gońca Łukowej" poświęcony żyjącym żołnierzom Armii Krajowej - uczestnikom walk w lasach Puszczy Solskiej w czerwcu 1944r. Otrzymać można było okolicznościową pieczątkę Osuchy 2007 i folder o Gminie Łukowa.

 Uroczystościom towarzyszyła 
- wystawa umundurowania i uzbrojenia oddziałów partyzanckich przygotowana przez pracowników Muzeum Ziemi Biłgorajskiej z panem dyrektorem Jerzym Waszkiewczem, która prezentowana była w Domu Pamięci i na placu z tyłu budynku . 

Na wystawie prezentowana była broń strzelecka tj. pistolety ręczne, pistolety maszynowe, karabiny i karabiny maszynowe oraz rusznice przeciwpancernego
Do najciekawszych eksponatów należały:
polski ckm wzór 30
rkm wzór 28
pistolet wis i steny angielskie.
Uzupełnieniem wystawy były fotografie wykonane przez Edwarda Buczka zaprzysiężonego fotografa AK.
Eksponaty i fotografie pochodziły z Muzeum Ziemi Biłgorajskiej.

Można było także zobaczyć działanie amatorskiej radiostacji łączącej uczestników uroczystości w Osuchach z całym prawie światem. Stacja uruchomiona została dla uczczenia 63. rocznicy bitwy Osuchowskiej i będzie pracować do 31 lipca 2007 pod znakiem HF63AK pod kierownictwem pana Andrzeja Stompóra z Lublina

Mennica Polska promowała podczas uroczystości w Osuchach pieniądz lokalny Powiatu Biłgorajskiego tj. żetony monetarne tzw. przetaki jako środek płatniczy dla turystów odwiedzających nasz region w sezonie letnim ; 3 przetaki można nabyć za 3 złote.

Uroczystości w Osuchach zaszczycili swoją obecnością przybyli goście:
Pan Wojciech Żukowski - Wojewoda Lubelski
Pan Andrzej Olborski - Wicemarszałek Województwa Lubelskiego
Pan Jan Kowalik - Radny Sejmiku Województwa Lubelskiego
Pani Antonina Łobejko - Wiceprzewodnicząca Sejmiku 
Pan Krzysztof Rusztyn - Radny Sejmiku Województwa Lubelskiego
Ppłk dypl. Piotr Sadziak - Dowódca 3 Brygady Obrony Terytorialnej
Pani Zofia Grabczan - Poseł na Sejm RP
Pan Janusz Krupski - Minister - Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych
Pan Jacek Welter - Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej
Pan Jan Bielański - Dyrektor Departamentu Gospodarki Ziemią w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Pan Ryszard Kostrubiec - Dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych
ppłk Włodzimierz Chupka - przedstawiciel Prezydenta RP z Biura Bezpieczeństwa Narodowego
Pan Sławomir Zawiślak - Poseł na Sejm RP
Pan Stanisław Żmijan - Poseł na Sejm RP
Pan Henryk Młynarczyk - Poseł na Sejm RP
Pan Krzysztof Michoński - Komendant Powiatowy PSP
Pan Marcin Zamojski - Prezydent Miasta Zamościa
Pan Janusz Różański - Przewodniczący Rady Powiatu Biłgorajskiego
Pan Marian Kurzyna - Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Biłgorajskiego
Pan Zygmunt Dechnik - Przewodniczący Rady Miasta Biłgoraj
Pan Marek Onyszkiewicz - Starosta Biłgorajski
pan Stanisław Schodziński - Wicestarosta Biłgorajski

Urząd Gminy w Łukowej złożył wniosek do Narodowego Centrum Kultury na renowację pomnika na cmentarzu partyzanckim w Osuchach. Wniosek przeszedł wstępną pozytywną weryfikację, co daje realne szanse, iż w najbliższej przyszłości pomnik zostanie odnowiony.

Prezentujemy poniżej biogramy 24 żołnierzy AK - żyjących uczestników walk w Puszczy Solskiej w czerwcu 1944 r., które ukazały się w "Gońcu Łukowej redagowanym przez GOK w Łukowej.
Czesław Mużacz (pseudonimy „Selim”, „Wraga”), urodzony 5 sierpnia 1915 r. w Brzezinach, zamieszkały obecnie w Rembertowie. W czasie okupacji niemieckiej dowodził oddziałem partyzanckim na Zamojszczyźnie. Był komendantem Rejonu AK Józefów pow. biłgorajski. Pełnił również obowiązki instruktora Kursu Młodszych Dowódców Piechoty dowodzonego przez Konrada Bartoszewskiego „Wira”.Przeprowadził szereg akcji zbrojnych wymierzonych przeciwko okupantowi:
05.12.1942 r.-zniszczenie mostu na linii kolejowej Zawada - Rawa Ruska,
05.01.1943 r.- zniszczenie urządzeń stacji kolejowej, maszynowni i wieży ciśnień w Suścu,
02.02.1943 r.- odsiecz oddziałom BCh cofającym się spod Róży, zniszczenie urządzeń łączności w urzędzie pocztowym,
07.02.1943 r.- udział w koncentracji oddziałów AK na linii Zwierzyniec, Długi Kąt, Górecko
Kościelne, Tereszpol, Hamernia (starcie z oddziałami niemieckimi),
25.02.1943 r.- odbicie „Wira” Konrada Bartoszewskiego i ,,Korsarza" Hieronima Miąca z posterunku żandarmerii w Józefowie,
31.05.1943 r.- zlikwidowanie gestapowców (szpicli) w Józefowie m.in. dowódcy policji niemieckiej  z Zamościa mjr Lange,
01.06.1943 r.- otwarta bitwa w obronie spędzonych na rozstrzelanie mieszkańców Józefowa (wyparcie batalionu szupo),
17.12.1943 r.- zniszczenie toru kolejowego pod Zwierzyńcem, grudzień 1943 r.- uwolnienie aresztowanych z więzienia gestapo w Biłgoraju m. in. Marii Piaseckiej ,,Żar' kurierki KO AK,
1944 r.- akcje rekwizycyjne (Józefów, Krasnobród, Długi Kąt, folwark Różnówka, szosa Biłgoraj - Zwierzyniec oraz rozbicie kolejki wąskotorowej w pobliżu Tereszpola,
czerwiec 1944 r.-walka w bitwie pod Osuchami (przebicie się z okrążenia z niewielkimi stratami  oddziału ,,Selima'').
W 1944 r. został aresztowany przez NKWD i do 1946 roku internowany wraz z innymi żołnierzami AK w Riazaniu (ZSRR).

Bronisław Barczyński ps. „Karaś”, urodzony 29 kwietnia 1926 r. w Aleksandrowie, zamieszkały obecnie w Czarlinie, woj. pomorskie. Od 1943 r. był żołnierzem AK Kompanii Warszawskiej kpt. Tadeusza Sztumberk-Rychtera ps. „Żegota”, a od 1944 r. I Kompanii Sztabowej Inspektoratu Zamojskiego AK dowodzonej przez por. Adama Haniewicza „Woynę”.W dniu 23 września 1943 r. uczestniczył w rozbiciu więzienia gestapo w Biłgoraju. W walce z liczącą trzysta osób niemiecką załogą miasta, uwolniono 78 więźniów. Wśród uwolnionych znajdował się prof. dr Ludwik Ehrlich „Farley”, szef Biura Informacji i Propagandy (BIP). Na początku października 1943 r. wziął udział w koncentracji oddziałów partyzanckich w pobliżu Rap Dylańskich koło Biłgoraja. Rankiem 5 października zgrupowanie zostało otoczone przez 2 kompanie wojska i żandarmerii niemieckiej. W wyniku zażartej walki oddziały niemieckie wycofały się. Nocą z 23 na 24 października 1943 r. uczestniczył w akcji na ufortyfikowany posterunek policji ukraińskiej w Księżpolu w powiecie biłgorajskim. W 1944 r. był uczestnikiem turnusu szkoleniowego (marzec - kwiecień) na Kursie Młodszych Dowódców Piechoty „Wira”. W czerwcu 1944 r. jako żołnierz oddziału „Woyny” brał udział w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami.

Jan Buczek pseudonim „Dąbek”, urodzony 1 sierpnia 1920 r. w Osuchach, zamieszkały obecnie w Józefowie. Był żołnierzem oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”. Do ZWZ-AK wstąpił w marcu 1942 r. na placówce w Osuchach, której dowódcą był por. Stanisław Makuch pseudonim „Kruk”. Brał udział w akcjach dywersyjnych i bojowych przeprowadzanych przez oddziały AK Józefów pod dowództwem „Korsarza” (Hieronima Miąca), „Groma” (Edwarda Błaszczaka) i „Wira” (Konrada Bartoszewskiego):
08.02.1943 r- zasadzka na kolumnę samochodów na drodze Pardysówka - Hamernia,
10.02.1943 r.- bój przy przysiółku Buliczówka, w rejonie Krzywej Górki koło Osuch,
maj 1943 r. - ujęcie w Łukowej pow. biłgorajski groźnego szpiega Jana Stopy, który był winien aresztowania przez gestapo kurierki Zamojskiego Inspektoratu Marii Krasulanki oraz ujawnienia punktu poczty zamiejscowej Inspektoratu Zamojskiego,
19.10.1943 r.- odbicie z aresztu policji ukraińsko- niemieckiej w Łukowej trzech żołnierzy AK,
23.10.1943 r.- rozbicie posterunku policji ukraińsko-niemieckiej w Łukowej,
26.12.1943 r.- ujęcie szpicla ukraińskiego, sekretarza gminy z miejscowości Osuchy,
09.03.1944 r.- akcja aprowizacyjna w Markowiczach na transport zboża i magazyn we młynie (żandarmi i policja ukraińska uciekła),
16.03.1944 r.- zasadzka (szosa Telatyn-Poturzyn) na żołnierzy Wehrmachtu jadących  samochodami; w walce zdobyto broń i amunicję, spalono samochody,
30.04.1944 r.- akcja na pociąg pancerny w Długim Kącie,
czerwiec 1944 r.- akcja przeciwko Ukraińcom w lasach sieniawskich,
18-25.06.1944 r.- udział w bitwie pod Osuchami. Przebił się z okrążenia wraz z sierżantem Antonim Szostakiem pseudonim „Borys”.
W 1946 r. został aresztowany i przebywał przez pół roku w więzieniu UB w Biłgoraju; aby uniknąć dalszych prześladowań wyjechał na ziemie odzyskane do Szczecina. W rodzinne strony wrócił dopiero w 1948 r. i podjął pracę w Kasie Spółdzielczej w Józefowie. Za przynależność do AK został pozbawiony pracy.

Józef Cios ps. „Kozioł”, urodzony 30 grudnia 1921 r. w Majdanie Starym, zamieszkały obecnie, także w Majdanie Starym. Był żołnierzem oddziału AK ppor. Józefa Steglińskiego ps. „Cord”.
Do organizacji ZWZ-AK należał od lutego 1942 r. do lipca 1944 r. W oddziale „Corda” otrzymał podstawowe przeszkolenie wojskowe. Brał udział w niszczeniu nagromadzonych przez okupanta dla celów wojennych składów żywicy i drewna, w rekwizycjach żywności w majątkach administrowanych przez Niemców oraz likwidowaniu band podszywających się pod partyzantów i rabujących w okolicznych wsiach. W czerwcu 1944 r. uczestniczył w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” podczas akcji Wehrmachtu pod kryptonimem „Sturmwind II” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. Z okrążenia wydostał się podczas szturmu oddziału „Corda” na pozycje wroga w rejonie Krzywej Górki. Przez dwa dni siedział ukryty w gęstej koronie sosny, przywiązany pasem do jej pnia, aż do odejścia obławy niemieckiej.

Witold Jan Kiciński ps. „Olgierd”, urodzony 20 grudnia 1920 r. w Połtawie, zamieszkały obecnie w Biłgoraju. Był żołnierzem oddziału AK ppor. Józefa Steglińskigo „Corda”.
Do organizacji ZWZ-AK należał od lutego 1940 r. do lipca 1944 r. Przydzielony został do placówki w Biłgoraju, gdzie pełnił funkcję łącznika - kuriera. W czerwcu 1943 r. odbył szkolenie u „Corda” na Kursie Młodszych Dowódców Piechoty i został mianowany starszym strzelcem. Był to oddział szkoleniowy i zarazem dywersyjny. W jego szeregach „Olgierd” uczestniczył w akcjach sabotażowych: dezorientowanie wywozu drewna i żywicy gromadzonych przez okupanta dla celów wojennych, niszczenie dokumentacji kontyngentowej, zbrojne wystąpienia na transporty samochodowe i kolejowe Biłgoraj - Zwierzyniec. Jako pracownik Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Biłgoraju, ale oddelegowany do magazynu włókna w Zwierzyńcu na stacji kolejowej Biały Słup, miał spore rozeznanie o transportach kolejowych. W oparciu o jego informacje przeprowadzono wiele akcji, a on sam uczestniczył w zdobywaniu pochodzącej z transportów kolejowych żywności, którą oddawano okolicznej ludności wiejskiej. Ponadto walczył z oddziałami niemieckimi przeprowadzającymi pacyfikację Biłgorajszczyzny. W maju 1944 r. został wysłany przez ppor. „Corda” do Szkoły Podchorążych w oddziale por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”, którą ukończył w stopniu kaprala. W czerwcu tego samego roku uczestniczył w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” podczas akcji Wehrmachtu pod kryptonimem „Sturmwind II” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. W czasie szturmu oddziału „Corda” na pozycje wroga przedarł się przez linie niemieckie i przez kilka dni ukrywał się w lesie. W odtworzonym I rejonie AK Biłgoraj był odpowiedzialny za dział propagandy. Po ustąpieniu Niemców w lipcu 1944 r wkroczył zbrojnie do Biłgoraja wraz z Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa w celu tworzenia struktur władzy Delegatury Rządu Polskiego w mieście. Wkrótce znalazł się w szpitalu, gdyż jeden z kolegów przypadkowo przestrzelił mu obie nogi. Uniknął w ten sposób aresztowania przez UB w Biłgoraju.

Michał Koszarny ps. „Kos” był żołnierzem kompanii aleksandrowskiej AK por. Włodzimierza Hascewicza „Wara”, urodzony 24 lipca 1919 r. w Aleksandrowie, zamieszkały obecnie w Aleksandrowie. Brał udział w walkach dywersyjnych i bojowych przeprowadzanych przez oddział AK Józefów pod dowództwem por. Edwarda Błaszczaka „Groma”. W dniu 23 października 1943 r. uczestniczył w akcji rozbicia posterunku policji ukraińsko-niemieckiej w Łukowej. W czerwcu 1944 r. walczył w zgrupowaniu mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. Z okrążenia przebijał się z oddziałem sierż. Józefa Mazura „Skrzypika” i por. Jana Kryka „Topoli”. Po nieudanym szturmie na pozycje wroga i rozproszeniu oddziałów „Skrzypika” „Topoli” przez pięć dni ukrywał się zanurzony w bagnie do momentu zakończenia obławy niemieckiej.

Zbigniew Kowalczuk ps. „Szczelina”, urodzony 14 kwietnia 1927 r. w Bondyrzu, zamieszkały obecnie w Mszczonowie. Był żołnierzem I batalionu PO 9 Inspektoratu Zamojskiego. Do organizacji wojskowej ZWZ-AK należał od listopada 1941 r. do lipca 1944 r. Uczestniczył w kilku znaczących akcjach dywersyjnych obejmujących minowanie, niszczenie torów, mostów i stacji kolejowych na tranzycie kolejowym Lublin-Lwów. Zgodnie z decyzją dowódcy baonu został przydzielony do kontaktów z oddziałem partyzantki radzieckiej dowodzonej przez B. Szangina. Należało do niego przeprowadzanie wywiadu poprzedzającego akcję, współdziałanie w jej zaplanowaniu i wykonaniu. Walczył w bitwie koło Bondyrza 02. 02. 1943 r. W dniu 5 marca 1944 r., gdy dywizja partyzantki radzieckiej im. Kowpakowa została okrążona przez wojska hitlerowskie w rejonie Kosobud, wykonał z wielkim poświęceniem prośbę płk. Werszyhory przedzierając się dwukrotnie przez niebezpieczne umocnienia wroga, w celu rozpoznania najdogodniejszego miejsca do wyjścia dywizji z okrążenia. Wspólnie z partyzantką radziecką zniszczył most kolejowy w Zwierzyńcu. W czerwcu 1944 r. wziął udział w bitwie koło Górecka. W tym samym miesiącu przeprowadził lasami batalion „Rysia” dowodzony przez plut. Antoniego Warchoła „Szczerbę” w rejon koncentracji zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny”. Zbigniew Kowalczuk postanowił uczestniczyć w działaniach zgrupowania. Został przydzielony do dyspozycji kpt. Wiktora Przyczynka „Bora” jako jego adiutant. Ponieważ dobrze znał okoliczne wsie kpt. „Bór” powierzył mu zadanie zorganizowania zaopatrzenia w żywność zgrupowania „Kaliny”. Przy tej okazji przeprowadzać miał również rozpoznanie ruchów wojsk niemieckich. W bitwie pod Osuchami przedzierał się z okrążenia jako ochotnik grupy szturmowej oddziału „Corda” w rejonie Krzywej Górki.

Wacław Kuliński ps. „Ryś”, urodzony 23 kwietnia 1921 r. w Biłgoraju, zamieszkały obecnie także w Biłgoraju. Był żołnierzem oddziału AK ppor. Józefa Steglińskiego „Corda”, jako dowódca drużyny w plutonie chor. Tadeusza Piotrkowskiego „Pazura”. Do organizacji ZWZ-AK należał od stycznia 1940 r. do lutego 1946 r., gdzie pełnił funkcję łącznika i wywiadowcy. W pobliżu gajówki Kociołki, w której wówczas mieszkał, przechowywał magazyn żywności, broni i amunicji. W marcu 1944 r. wstąpił do oddziału leśnego ppor. Józefa Steglińskiego „Corda”, w którym ukończył Szkołę dla Młodszych Dowódców Piechoty z pierwszą lokatą. Był to oddział szkoleniowy i zarazem dywersyjny, podejmujący brawurowe akcje na urzędy gminy, tartaki, nadleśnictwa, magazyny i sklepy administrowane przez okupanta. „Ryś” uczestniczył w tych akcjach i w wielu przypadkach przeprowadzał rozpoznania terenu działania. W czerwcu 1944 r. uczestniczył w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” podczas akcji Wehrmachtu pod kryptonimem „Sturmwind II” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami, m. in. jego pluton miał za zadanie opóźniać marsz nieprzyjaciela w głąb lasu. W ramach akcji „Burza” w dniu 23 lipca 1944 r. zorganizował zasadzkę na wycofujących się z frontu wschodniego Niemców na szosie Biłgoraj - Zwierzyniec około 2 km od Biłgoraja na wysokości wsi Wola Mała. Zasadzkę przeprowadziło 12 żołnierzy AK z oddziału „Corda” i „Skrzypika”. W wyniku tej akcji zlikwidowano 9-ciu Niemców, zdobyto kilka wozów taborowych z żywnością i różnym sprzętem. W nocy 27 maja 1945 r. wziął udział w akcji uwolnienia żołnierzy AK z aresztu i więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Biłgoraju. Udzielał pomocy kolegom z AK ukrywającym się przed UB m.in. Lucjanowi Hajdukowi ps. „Ogień”, któremu udało się zbiec z aresztu w Biłgoraju. W 1946 r. został aresztowany przez UB w Biłgoraju, a po zwolnieniu z aresztu był kilkakrotnie wzywany i przesłuchiwany. W latach osiemdziesiątych aktywnie działał w NSZZ „Solidarność”. Przez wiele lat pełnił funkcję Prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK Regionu i Obwodu Biłgoraj. Stan zdrowia nie pozwala mu na dalszą działalność patriotyczną i społeczno-polityczną.

Stanisław Kusy ps. „Jarząbek”, urodzony 1 marca 1924 r w Aleksandrowie, zamieszkały obecnie w Hamernii. Był żołnierzem AK kompanii aleksandrowskiej por. Włodzimierza Hascewicza „Wara”.
Do organizacji ZWZ-AK należał od lutego 1942 r. do sierpnia 1944 r. W czerwcu 1943 r. po wysiedleniu ludności Aleksandrowa łącznie z jego najbliższą rodziną (matką i dwiema siostrami), dołączył do oddziału por. Edwarda Błaszczaka „Groma”. Brał udział w akcjach dywersyjnych i bojowych podejmowanych przez ten oddział. W połowie lipca 1943 r. uczestniczył w zasadzce na żandarmerię i policję ukraińską w miejscowości Sigła pod Aleksandrowem, a 23 października 1943 r. w rozbiciu posterunku policji ukraińsko-niemieckiej w Łukowej. W dniu 30 kwietnia 1944 r. wziął udział w akcji na linii kolejowej między stacjami Susiec - Nowiny, w której ostrzelano pociąg zwiadowczy, zniszczono urządzenia łączności na stacji Susiec i skierowano pociąg zwiadowczy na wysadzony wcześniej pociąg pancerny. Wiosną 1944 r. odbył trzymiesięczne przeszkolenie wojskowe na Kursie Młodszych Dowódców Piechoty pod dowództwem por. Konrada Bartoszewskiego „Wira” w pobliżu kol. Trzepietniak. Jako uczestnik tego kursu walczył w zgrupowaniu mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. Z okrążenia przebił się koło wsi Osuchy z oddziałem „Wira”. We wrześniu 1944r. został powołany do służby wojskowej. Uczestniczył w zdobywaniu Berlina. Po powrocie z wojska w 1947 r był kilkakrotnie wzywany do PUBP w Biłgoraju na przesłuchania.

Jan Maciocha ps. „Sokół”, urodzony 7 listopada 1925 r w Woli Dużej, zamieszkały obecnie także w Woli Dużej. Był żołnierzem oddziału AK ppor. Józefa Steglińskiego ps. „Corda”.Do organizacji ZWZ-AK należał od marca 1943 r. do 1944 r. Podstawowe przeszkolenie wojskowe otrzymał w oddziale „Corda”. Prowadził dywersję i sabotaż do chwili wkroczenia wojsk radzieckich. Niszczył składy żywicy i drewna nagromadzone przez okupanta dla celów wojennych. Uczestniczył w akcjach rekwizycyjnych na majątki administrowane przez Niemców w Różnówce, Teodorówce i Woli, akcjach zbrojnych na urzędy gminne, tartaki, magazyny i sklepy pod zarządem niemieckim. W czerwcu 1944 r. uczestniczył w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” podczas akcji Wehrmachtu pod kryptonimem „Sturmwind II” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. Z okrążenia wydostał się przez wyłom powstały wskutek ataku oddziału „Corda” w rejonie Krzywej Górki. W lipcu 1944 r. w ramach akcji „Burza” brał udział w akcjach zbrojnych na wycofujące się transporty niemieckie szosą Biłgoraj - Zwierzyniec. Znalazł się w szeregach Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, który w lipcu 1944 r. wkroczył do Biłgoraja, aby wspierać tworzenie struktur władzy Delegatury Rządu Polskiego w tym mieście. Wkrótce został aresztowany przez UB w Biłgoraju i poddany śledztwu z zastosowaniem tortur.

Stanisław Małysiak ps. „Sęp”, żołnierz oddziału AK plutonu „Brzeziny”, a następnie oddziału Konrada Bartoszewskiego „Wira”, urodzony 5 maja 1925 r. w Ślemieniu, obecnie ksiądz emeryt zamieszkały w Krakowie. Uczestniczył w pierwszym turnusie Szkoły Młodszych Dowódców Piechoty „Wira” w okolicy Brzezin na tzw. „Salonowych”. W oddziale służył do momentu rozbrojenia batalionu dowodzonego przez „Wira”, na przełomie lipca i sierpnia 1944 r. podczas marszu do Warszawy dla wspierania Powstania Warszawskiego. Uczestniczył w działalności oddziału „Brzeziny” i w oddziale „Wira” w latach 1942 - 1944 pełniąc rolę łącznika w kolportażu prasy konspiracyjnej i meldunków. Brał udział w koncentracjach oddziałów AK, jakie miały miejsce w rejonie Józefów Biłgorajski, i były związane z niemieckimi akcjami pacyfikacyjnymi. Brał udział w takich akcjach jak: wysadzanie pociągów na linii kolejowej: Zawada - Zwierzyniec - Krasnobród - Bełżec (w maju 1944 r. równocześnie 3 pociągi, w tym 9 wagonów z amunicją) w pobliżu stacji Krasnobród, w zasadzkach na specjalne oddziały gestapo przy szosie Biłgoraj - Zwierzyniec, w akcjach bojowych prowadzonych przez oddziały rejonu józefowskiego w okolicy Józefowa w lutym 1943 r. m.in. w bitwie koło miejscowości Trzepieciny z kompanią niemiecką po pacyfikacji wsi Lasowe (luty 1943); w likwidacji niemieckiej załogi osłaniającej most kolejowy w pobliżu stacji Krasnobród (maj 1944); w walkach podczas akcji Wehrmachtu pod kryptonimem „Wicher II” w Puszczy Solskiej w czerwcu 1944 r. Po zakończeniu walk w Puszczy Solskiej brał udział w osłanianiu Górecka Kościelnego przed oddziałami niemiecko-kałmuckimi, które dokonywały egzekucji i palenia wsi, a także w organizowaniu odbioru i ubezpieczeniu zrzutów broni przez samoloty RAF-u, jakie miały miejsce na zrzutowisku „Hipopotam” obok miejscowości Florianka w 1943 i 1944 r. Wiosną 1943 r. podczas pacyfikacji miejscowości Majdan Kasztelański został ujęty przez Niemców i osadzony w przejściowym obozie koncentracyjnym w Zwierzyńcu k. Zamościa, a następnie przewieziony do obozu na Majdanku, skąd udało mu się zbiec.

Józef Mękal ps. „Junak”, „Lew”, żołnierz oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”, urodzony 2 czerwca 1926 r. w Pardysówce, zamieszkały obecnie w Gdańsku. Do ZWZ-AK należał od lipca 1942 r. do 1946 r. Brał udział w akcjach dywersyjnych i bojowych przeprowadzanych przez oddziały AK Józefów pod dowództwem „Korsarza” (Hieronima Miąca) ,,Groma'' (Edwarda Błaszczaka) i ,,Wira'' (Konrada Bartoszewskiego) m.in.:
05.12.1942 r.- zniszczenie mostu kolejowego na rzece Łosiniec pod Suścem na linii kolejowej Zawada-Rawa Ruska,
18.12.1942 r.- zniszczenie parowozu i toru kolejowego pod Kruglikiem w efekcie czego nastąpiła przerwa w ruchu pociągów na 5 dni,
05.01.1943 r.- zniszczenie mostu, urządzeń stacji kolejowej, maszynowni i wieży ciśnień w Suścu,
02.02.1943 r.- odsiecz oddziałom BCh cofającym się spod Róży; zniszczenie urządzeń łączności w urzędzie pocztowym w Krasnobrodzie,
01.08.1943 r.- bitwa z oddziałem żandarmerii niemieckiej w lesie Dębowce w rejonie Józefowa pow. biłgorajski,
23.10.1943 r.- rozbicie posterunku policji ukraińsko-niemieckiej w Łukowej.
Wiosną 1944 r. został skierowany na Kurs Młodszych Dowódców Piechoty, podczas którego otrzymał mianowanie na kaprala. W czerwcu 1944 r. walczył w zgrupowaniu mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. To on wraz z ppor. „Krukiem” przeprowadził trafne rozpoznanie przedpola walki. Z okrążenia przebił się z oddziałem „Wira”. Po bitwie osuchowskiej nie złożył broni i brał udział w akcji „Burza”. W dniu 26. 01.1945 r. uczestniczył w akcji uwolnienia żołnierzy AK z więzienia UB w Biłgoraju. Nocą z 25 na 26 marca 1945 r. wziął udział w rozbiciu obozu karnego w lesie Błudko koło Józefowa, w którym NKWD więziło żołnierzy AK. W maju znalazł się wśród żołnierzy „Wira”, którzy zajęli miasto Biłgoraj i zaatakowali tamtejszy Urząd Bezpieczeństwa. Ze względu na represjonowanie rodziny (rewizje i zamordowanie brata) i realne niebezpieczeństwo aresztowania, zmuszony został do opuszczenia Zamojszczyzny.

Stanisław Mękal ps. „Młot”, żołnierz oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”, urodzony 26 marca 1923 r w Pardysówce, zamieszkały obecnie w Kowalach woj. pomorskie.
Do ZWZ-AK należał od lipca 1942 r. do lipca 1944. Brał udział w akcjach dywersyjnych i bojowych przeprowadzanych przez oddziały AK Józefów pod dowództwem „Korsarza” (Hieronima Miąca), „Groma” (Edwarda Błaszczaka) i „Wira” (Konrada Bartoszewskiego) m.in.:
05.12.1942 r.- zniszczenie mostu kolejowego na rzece Łosiniec pod Suścem na linii kolejowej Zawada-Rawa Ruska,
18.12.1942 r.- zniszczenie parowozu i toru kolejowego pod Kruglikiem w efekcie czego nastąpiła przerwa w ruchu pociągów na 5 dni,
05.01.1943 r.- zniszczenie mostu, urządzeń stacji kolejowej, maszynowni i wieży ciśnień w Suścu,
02.02.1943 r.- odsiecz oddziałom BCh cofającym się spod Róży; zniszczenie urządzeń łączności w urzędzie pocztowym w Krasnobrodzie,
01.08.1943 r.- bitwa z oddziałem żandarmerii niemieckiej w lesie Dębowce w rejonie Józefowa pow. biłgorajski,
23.10.1943 r.- rozbicie posterunku policji ukraińsko-niemieckiej w Łukowej.
W lutym 1944 r. skierowano go na Kurs Młodszych Dowódców Piechoty, podczas którego został mianowany kapralem piechoty przez Inspektora mjr Edwarda Markiewicza „Kalinę”. W czerwcu 1944 r. walczył w zgrupowaniu mjr „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej pod Osuchami. Po wojnie musiał opuścić rodzinne strony, gdyż obawiał się aresztowania, zwłaszcza po śmierci brata Władysława, którego w1946r. zamordowali ubowcy z Biłgoraja.

Kazimierz Nowak ps. „Florek”, żołnierz oddziału AK por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”, urodzony 20 lutego 1919 r. w Pile, zamieszkały obecnie w Narolu.
Był jednym z pierwszych członków powstałej w listopadzie 1939 r. w Józefowie koło Biłgoraja komórki konspiracyjnej SZP, a później ZWZ-AK. Uczestniczył w gromadzeniu i zabezpieczaniu broni, pełnił funkcję kuriera przy kpt. Józefie Gniewkowskim „Orszy”. Od 1940 r. był żołnierzem pierwszej grupy dywersyjnej dowodzonej przez „Wira”. Wykazał się wówczas dużym poświęceniem i odwagą osobistą. Od 1942 r. brał udział we wszystkich akcjach dywersyjno-bojowych przeprowadzonych przez oddziały placówki, a następnie rejonu Józefów pod dowództwem „Wira” m.in.:
05.12.1942 r.- wysadzenie mostu kolejowego na rzece Łosiniec na linii kolejowej Zawada - Rawa Ruska koło Suśca,
17.12.1942 - wysadzenie lokomotywy, zniszczenie 50 m toru linii kolejowej na odcinku między Zwierzyńcem a Krasnobrodem,
05.01.1943 r. - zniszczenie urządzeń stacji kolejowej, maszynowni i wieży ciśnień w Suścu,
02-09.02.1943 r. - walki z oddziałami okupanta pacyfikującymi wsie w powiecie biłgorajskim i tomaszowskim.
Z chwilą powstania przy końcu lutego 1943 r. stałego oddziału leśnego dowodzonego najpierw przez por. Konrada Bartoszewskiego „Wira”, a następnie kolejno przez ppor. Hieronima Miąca „Korsarza” i por. Edwarda Błaszczaka „Groma”, Kazimierz Nowak był żołnierzem tego oddziału wyróżniając się w jego działaniach osobistym męstwem. W dniu 8 marca 1943 r. uczestniczył w zniszczeniu tartaku w Długim Kącie i likwidacji jego załogi, a na początku kwietnia w rekwizycji zboża z magazynu na bocznicy kolejowej oraz trzech dzwonów kościelnych, oczekujących na transport do Niemiec na stacji kolejowej w Krasnobrodzie. Wziął również udział w walce o Józefów 1 czerwca 1943 r. i wielu innych akcjach, za co został odznaczony w 1943 r. Krzyżem Walecznych. Na początku 1944 r. ukończył prowadzony przez por. „Wira” Kurs Młodszych Dowódców Piechoty, awansując do stopnia kaprala. Jako dowódca drużyny walczył w zgromadzeniu mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” w lasach Puszczy Solskiej. Za wyróżniające go męstwo w bitwie pod Osuchami został przedstawiony przez por. „Wira” do odznaczenia Orderem Virtuti Militari kl. V. W lipcu 1944 r. będąc dowódcą drużyny 1 kompanii III batalionu 9 pp AK uczestniczył w walkach pułku z wycofującymi się oddziałami okupanta w ramach akcji „Burza”, aż do momentu wyzwolenia. W latach pięćdziesiątych był dwukrotnie aresztowany za przynależność do AK i po pół roku wypuszczany bez rozpraw sądowych.

Henryk Nowicki pseudonim „Orzeł” żołnierz AK kompanii Józefów, urodzony 30 sierpnia 1924 r. w Józefowie, zamieszkały obecnie także w Józefowie. Należał do oddziału AK por. Edwarda Błaszczaka „Groma”.
Do ZWZ - AK wstąpił w lutym 1942 r. w Józefowie. Brał udział w akcjach dywersyjnych i bojowych przeprowadzanych przez oddziały AK Józefów pod dowództwem „Korsarza” (Hieronima Miąca), „Groma” (Edwarda Błaszczaka) i „Wira” (Konrada Bartoszewskiego) m.in.:
01. 08. 1943 r.- bitwa z żandarmerią niemiecką w uroczysku Dębowce w rejonie Józefowa pow. biłgorajski (rozbicie ekspedycji karnej), 23. 10. 1943 r.- udana akcja rozbicia policji ukraińsko - niemieckiej w Łukowej (w trakcie walk zginęła załoga posterunku), listopad 1943 r.- uszkodzenie mostu kolejowego w Nowinach (przerwa w ruchu pociągów trwała kilkanaście godzin),
14.12.1943 r.- rozbrojenie posterunku w miejscowości Rochodoszcze zasiedlonej Niemcami,
21.01.1944 r.- akcja rekwizycyjna i walka z załogą posterunku w Suchowoli (wieś volksdeutschów),
luty 1944 r.- rozbrojenie posterunku w Józefowie.
W dniach 18-25 czerwca 1944 r. uczestniczył w walkach zgrupowania mjr Edwarda Markiewicza „Kaliny” i brał udział w bitwie pod Osuchami. Zaangażowany był także w działaniach akcji „Burza”. W nocy 27 maja 1945 r. brał udział w akcji uwolnienia żołnierzy AK z aresztu i więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Biłgoraju. W 1946 r. został zatrzymany przez NKWD i uwięziony w UB w Tomaszowie. W wyniku intensywnego śledztwa z użyciem przemocy fizycznej, uniewinniono go i po trzech tygodniach zwolniono. Henryk Nowicki od ośmiu lat jest prezesem ŚZŻAK Koła w Józefowie.

„Goniec Łukowej” nr 69 czerwiec 2007